VẮC-XIN HPV VÀ NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT

Tổng quan

            Human papillomavirus (HPV) là một loại vi rút gây ung thư cổ tử cung và mụn cóc sinh dục (sùi mào gà). Theo thời gian, việc nhiễm một số type HPV có thể dẫn đến ung thư cổ tử cung, ảnh hưởng đến hơn 10.000 phụ nữ Mỹ mỗi năm. HPV cũng có thể gây ung thư âm hộ và âm đạo ở phụ nữ, mặc dù ít phổ biến hơn nhiều so với ung thư cổ tử cung. Ngoài ra, HPV cũng gây ra ung thư hậu môn và hầu họng ở cả nam và nữ.

 

            Ba loại vắc-xin (tên thương mại là Gardasil, Gardasil-9 và Cervarix) có sẵn trên khắp thế giới giúp ngăn ngừa nhiễm các type HPV gây ung thư cổ tử cung. Những loại vắc- xin  này an toàn và chúng làm giảm đáng kể số lượng phụ nữ phát triển các bất thường ở cổ tử cung (“tiền ung thư”) có thể dẫn đến ung thư, làm giảm tỷ lệ ung thư cổ tử cung. Gardasil và Gardasil-9 cũng ngăn ngừa lây nhiễm hai type HPV gây ra 90% mụn cóc sinh dục.

 

Ảnh minh họa – nguồn Internet

 

HPV là gì?

            Human papillomavirus  (HPV) là một loại vi rút lây lan khi tiếp xúc qua da, bao gồm quan hệ tình dục, kể cả quan hệ tình dục qua đường âm đạo, đường miệng, đường hậu môn hoặc bất kỳ tiếp xúc nào khác liên quan đến vùng sinh dục (chẳng hạn tiếp xúc tay với bộ phận sinh dục). Mặc dù bao cao su là biện pháp quan trọng để ngăn ngừa hầu hết các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục, nhưng chúng không bảo vệ hoàn toàn khỏi sự lây nhiễm của HPV, vì bao cao su không che phủ được tất cả vùng da tiếp xúc của bộ phận sinh dục.

 

            Nguy cơ phơi nhiễm HPV tăng lên theo số lượng bạn tình mà bạn có. Quan hệ tình dục với bạn tình đã từng có nhiều bạn tình khác trong quá khứ cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Người ta ước tính rằng 75- 80% những người trưởng thành có quan hệ tình dục sẽ bị nhiễm HPV sinh dục ít nhất một lần trước tuổi 50. Phần lớn những người bị nhiễm lần đầu tiên với một hoặc nhiều type HPV sinh dục ở trong độ tuổi từ 15 đến 25.

 

            Hầu hết những người bị nhiễm HPV không có dấu hiệu hoặc triệu chứng và trong hầu hết các trường hợp, không phát triển bất kỳ vấn đề nào do HPV gây ra. Tuy nhiên, ở 10- 20% phụ nữ bị nhiễm, HPV không biến mất. Trong tình huống này, có nhiều khả năng phát triển tiền ung thư cổ tử cung và sau đó là ung thư. Trung bình, phải mất 20 đến 25 năm, nhiễm HPV mới gây ra ung thư cổ tử cung. Do đó, điều quan trọng là phải kiểm tra thường xuyên (xét nghiệm Pap hoặc HPV hoặc cả hai) để phát hiện sớm bất kỳ bất thường nào ở cổ tử cung, trước khi ung thư phát triển. 

 

            Hơn 100 type HPV khác nhau đã được xác định; hơn 40 type trong số này được biết là gây nhiễm trùng cổ tử cung, và khoảng 15 type được cho là gây ung thư cổ tử cung. Các nhà nghiên cứu đã xác định đươc các type HPV là nguy cơ cao hoặc thấp gây ra ung thư cổ tử cung:

 

            +            HPV type 6 và 11 gây ra khoảng 90% mụn cóc sinh dục. Những type này được coi là có nguy cơ thấp vì chúng không gây ung thư cổ tử cung. 

            +            Type 16 và 18 là type có nguy cơ cao gây ra hầu hết (khoảng 70%) trường hợp ung thư cổ tử cung. Các type HPV 31, 33, 45, 52 và 58 cũng là những type có nguy cơ cao, gây ra khoảng 20% ​​các trường hợp ung thư cổ tử cung. Các type nguy cơ cao khác (35, 39, 51, 56 và 59) cũng có thể gây ung thư cổ tử cung nhưng ít phổ biến hơn.

 

            Ba loại vắc-xin HPV có sẵn trên toàn cầu. Ba type vắc- xin bảo vệ chống lại các type HPV khác nhau:

 

            »            Gardasil-9 giúp ngăn ngừa nhiễm 9 type HPV (6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 và 58).

 

            »            Gardasil giúp ngăn ngừa nhiễm bốn type HPV (6, 11, 16 và 18).

 

            »            Cervarix qgiúp ngăn ngừa nhiễm vi rút HPV type 16 và 18.

 

            Ở Việt Nam hiện có 2 loại CERVARIX, GARDASIL

 

Thời gian và liều lượng vaccine HPV

 

            Tất cả các type vắc-xin HPV đều được tiêm bằng đường tiêm. Liều lượng phụ thuộc vào độ tuổi của bạn và mức độ khỏe mạnh của hệ thống miễn dịch của bạn:

 

            Nếu bạn dưới 15 tuổi với chức năng miễn dịch bình thường, bạn nên tiêm hai mũi cách nhau ít nhất sáu tháng.

 

            Nếu bạn từ 15 tuổi trở lên với chức năng miễn dịch bình thường, bạn nên tiêm ba mũi. Liều thứ hai được tiêm sau liều đầu tiên từ một đến hai tháng, và liều thứ ba được tiêm sau liều đầu tiên sáu tháng.

 

            Nếu bạn đã bị nhiễm HIV hoặc bị suy giảm miễn dịch, bạn nên tiêm ba mũi bất kể độ tuổi mà bạn bắt đầu tiêm chủng.

 

            Tốt nhất là bạn cố gắng tiêm đủ liều khuyến cáo. Nếu bạn bỏ lỡ một liều, hãy trao đổi với nơi tiêm chủng về việc bạn cần thêm bao nhiêu liều nữa.

 

Ảnh minh họa – nguồn Internet

 

Ai nên tiêm phòng vắc- xin HPV? 

          Tại Mỹ, khuyến cáo tiêm phòng HPV định kỳ cho tất cả trẻ em từ 11 đến 12 tuổi và có thể tiêm sớm nhất là khi trẻ 9 tuổi. Những trường hợp chưa được tiêm ở thời điểm khuyến cáo sẽ được “tiêm chiến dịch” (Catch – up vaccination). Tiêm chiến dịch được khuyến cáo cho tất cả những người từ 26 tuổi trở xuống chưa được chủng ngừa. Vắc- xin  chủng ngừa HPV cũng được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) chấp thuận cho các cá nhân từ 27 đến 45 tuổi; tuy nhiên quyết định tiêm vắc-xin cho người lớn trong độ tuổi này nên được cá nhân hóa, vì một số người trong nhóm tuổi này vẫn có thể được hưởng lợi từ nó.

 

Ảnh minh họa – nguồn Internet

 

            Với bất kỳ loại vắc- xin  HPV nào, bạn sẽ có được sự bảo vệ tốt nhất khỏi HPV nếu bạn được tiêm phòng trước khi có quan hệ tình dục. Vắc- xin không giúp loại bỏ nguy cơ nhiễm HPV hoặc bất kỳ bất thường nào ở cổ tử cung nếu nó xảy ra trước khi tiêm vắc-xin. Tuy nhiên, nếu bạn dưới 26 tuổi, đã quan hệ tình dục và mắc mụn cóc sinh dục, có xét nghiệm HPV dương tính hoặc Pap bất thường, bạn vẫn có thể nhận được một số lợi ích (mặc dù ít hơn) từ vắc-xin HPV.

 

            Điều quan trọng cần lưu ý là vắc-xin hoạt động tốt nhất nếu được tiêm trước khi bắt đầu hoạt động tình dục (thậm chí nhiều năm trước đó). Đôi khi, các bậc cha mẹ còn chần chừ trong việc cho con đi tiêm phòng. Một số người lo lắng rằng nó sẽ dẫn đến việc trẻ em có quan hệ tình dục sớm hơn. Tuy nhiên, không có bằng chứng cho thấy điều này xảy ra. Một số người cũng lo lắng rằng vắc-xin có thể có tác dụng phụ nghiêm trọng, nhưng các nghiên cứu đã chỉ ra rõ ràng rằng vắc-xin HPV hiện có rất an toàn.

 

Tôi được bảo vệ trong bao lâu? 

            Trong khi các chuyên gia không biết chính xác vắc-xin bảo vệ chống lại nhiễm HPV trong bao lâu, không có bằng chứng nào cho thấy vắc-xin HPV mất khả năng bảo vệ theo thời gian.

 

Tôi có cần xét nghiệm ung thư cổ tử cung trước khi tiêm ngừa HPV không? 

            Bạn không cần phải khám phụ khoa hoặc xét nghiệm ung thư cổ tử cung (ví dụ xét nghiệm Pap và/ hoặc HPV) trước khi bạn chủng ngừa HPV. Tại Mỹ, việc tầm soát ung thư cổ tử cung thường xuyên được khuyến khích bắt đầu từ 21 tuổi.

 

            Tuy nhiên, việc tiêm vắc- xin  HPV không có nghĩa là bạn có thể bỏ qua việc tầm soát ung thư cổ tử cung trong tương lai, vì vắc- xin  này không loại bỏ được các bệnh nhiễm trùng mắc phải trước khi tiêm phòng. Ngoài ra, các type HPV nguy cơ cao khác không được vắc- xin  chủng ngừa cũng có thể gây ung thư cổ tử cung. 

 

            Các xét nghiệm tầm soát ung thư hậu môn có thể có sẵn cho những người được biết là có nguy cơ cao bị ung thư hậu môn, nhưng những xét nghiệm này chưa được thực hiện phổ biến cũng như chưa được xem là tiêu chuẩn chăm sóc. Cũng không có xét nghiệm sàng lọc ung thư hầu họng nào được chấp thuận, nhưng kiểm tra răng miệng kỹ lưỡng có thể phát hiện các dấu hiệu của ung thư hầu họng hoặc tiền ung thư.

 

Tác dụng phụ của vaccine HPV và thận trọng

 

            Vắc- xin  HPV có thể gây mẩn đỏ, đau hoặc sưng nhẹ gần chỗ tiêm. Không có thimerosal (một dẫn xuất thủy ngân được sử dụng làm chất bảo quản) trong vắc- xin  HPV. Có nguy cơ bị ngất sau khi tiêm vắc-xin HPV, vì vậy tốt hơn hết là không nên đứng dậy quá sớm sau khi tiêm.

 

            Vắc- xin  hiện không được khuyến cáo trong thời kỳ mang thai, mặc dù không có nguy cơ nào đối với thai nhi nếu vắc- xin được tiêm.

 

Ảnh internet

Vắc-xin có hiệu quả như thế nào?

 

            Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng:

 

            ¤            Tiêm phòng HPV ở phụ nữ rất hiệu quả trong việc ngăn ngừa nhiễm HPV và tiền ung thư cổ tử cung gây ra bởi các type HPV mà vắc- xin chủng ngừa.

 

            ¤            Tiêm phòng HPV ở phụ nữ làm giảm nguy cơ mắc bệnh mụn cóc sinh dục ở bạn tình nam của họ.

 

            ¤            Tiêm phòng HPV ở nam giới làm giảm nguy cơ phát triển mụn cóc sinh dục và nhiễm trùng dương vật HPV, có thể làm giảm sự lây lan của HPV cho bạn tình.

 

            ¤            Tiêm phòng HPV cũng làm giảm nguy cơ ung thư hậu môn ở cả nam và nữ.

 

            ¤            Tiêm phòng HPV ngăn ngừa nhiễm HPV ở miệng, có liên quan đến ung thư hầu họng. Người ta mong đợi rằng vắc-xin cũng có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư này, và vắc-xin đã được FDA chấp thuận cho chỉ định này.

 

Các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác

 

            Vắc- xin  HPV không ngăn ngừa các bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (STIs) khác, chẳng hạn như HIV, herpes, chlamydia và bệnh lậu.

 

            Điều quan trọng là quan hệ tình dục an toàn để giảm nguy cơ mắc tất cả các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Điều này bao gồm việc sử dụng bao cao su nam hoặc nữ trong mọi hành vi tình dục.

 

Nguồn tham khảo:

Uptodate-Patient education: Human papillomavirus (HPV) vaccine (Beyond the Basics)

https://www.uptodate.com/contents/human-papillomavirus-hpv-vaccine-beyond-the-basics?search=hpv%20vaccine&source=search_result&selectedTitle=3~94&usage_type=default&display_rank=2

 

XEM THÊM

HPV là gì? Vắc-xin ngừa HPV dự phòng ung thư cổ tử cung(Mở trong cửa số mới)

Tiêm vaccine ngừa covid 19 ở phụ nữ có thai & cho con bú(Mở trong cửa số mới)

Tìm hiểu về bệnh bạch hầu và thai kỳ(Mở trong cửa số mới)

Quan hệ tình dục khi mang thai(Mở trong cửa số mới)