U nang buồng trứng là một khối chứa dịch hoặc chất rắn có dạng như bã đậu, phát triển bất thường trên hoặc bên trong buồng trứng. Khối u này có thể là các mô mới khác thường hay là sự tích tụ dịch tạo thành một nang trên buồng trứng. Bệnh gặp ở phụ nữ mọi lứa tuổi nhất là ở độ tuổi sinh đẻ, thường tiến triển lâu dài không có triệu chứng rõ rệt và có nhiều biến chứng nguy hiểm như xoắn nang, vỡ nang, ung thư hóa…
Phân loại u nang buồng trứng
2.1. Nang buồng trứng cơ năng:
Thường là những nang nhỏ, đường kính dưới 5-6cm, thường tồn tại trong
một vài chu kỳ. Các loại nang cơ năng bao gồm:
+ Nang bọc noãn: Do nang De Graaf không vỡ vào ngày phóng noãn.
+ Nang hoàng tuyến: Thường gặp trong chửa trứng, ung thư nguyên bào nuôi hoặc quá kích buồng trứng ở ngƣời bệnh vô sinh.
+ Nang hoàng thể: hoàng thể vẫn phát triển bình thường sau phóng noãn, sau đó tạo ra các nang có vỏ mỏng chứa đầy dịch bên trong, gây đau và chảy máu ở vùng chậu.
2.2. Nang thực thể buồng trứng
Phần lớn nang lành tính, tuy nhiên vẫn có khả năng ác tính.
+ U nang thanh dịch: Có thể gặp cả hai bên (30-35%), tỷ lệ ác tính 20-25%. Khám tiểu khung thấy khối u, hoặc siêu âm thấy khối u.
+ U nang nhầy: Thường có nhiều thuỳ chứa dịch nhầy đặc, kích thước thường to nhất trong các u buồng trứng. Tỷ lệ ác tính dƣới 20%.
+ U nang bì: Còn gọi là u quái (teratoma), chứa các mô như răng, lông, tóc, bã đậu. Nang bì thường lành tính những cũng có thể trở thành ác tính, tỷ lệ ác tính 1-5%. Hay được phát hiện ở lứa tuổi 20-30 tuổi, ít khi gặp hai bên.
+ U lạc nội mạc tử cung: Thường gây thống kinh, thường khó có thai
Triệu chứng u nang buồng trứng
Đa số xuất hiện và diễn tiến âm thầm, không có triệu chứng, hầu hết các trường hợp được phát hiện khi khám phụ khoa định kỳ hay khi làm xét nghiệm hình ảnh học vì những lý do khác:
Các triệu chứng sau có thể có khi u đã lớn
+ Xuất hiện những cơn đau: đau âm ỉ vùng bụng dưới hay đau ở những tư thế hoạt động đặc biệt, những cơn đau này rất dễ khiến cho bệnh nhân nhận định nhầm sang một số bệnh phụ khoa khác: viêm cổ tử cung, u xơ tử cung …
+ Có thể có kinh nguyệt bất thường
+ Gây cảm giác khó chịu do chèn ép lên cơ quan lân cận gây tiểu khó hoặc táo bón…
+ Trường hợp u to nhanh, bụng chướng to, kèm sụt cân, chán ăn mệt mỏi là các dấu hiệu gợi u bệnh ác tính, cần đi khám ngay
+ Có thể có biến chứng xoắn hoặc vỡ u gây đau đột ngột, có thể kèm buồn nôn, nôn, chảy máu bên trong bụng.
Chẩn đoán u nang buồng trứng như thế nào?
Sau khi khám phụ khoa và nghĩ bạn có thể có U buồng trứng, bác sĨ có thể cho bạn làm thêm các xét nghiệm:
+ Siêu âm: đây là chẩn đoán hình ảnh học không xâm lấn, giá thành rẻ, cho biết được hình dạng, kích thước, tính chất dịch bên trong và vị trí u nang, giúp phân biệt U buồng trứng với những u ở vị trí khác chẳng hạn u xơ tử cung, nang nước cạnh vòi trứng…
+ Tìm các “dấu ấn” ung thư có thể gợi ý tính ác tính của u như CA125, HE4, AFP
+ Và nếu cần thiết sẽ được chụp cộng hưởng từ (MRI) hoặc chụp cắt lớp điện toán (CT scan)
Điều trị U nang buồng trứng
Theo dõi như thế nào?
+ Theo dõi bằng cách lặp lại siêu âm sau hành kinh xong để xem u có thay đổi tính chất hay kích thước hay không.
+ Nang cơ năng buồng trứng thường tự biến mất sau 1 đến 2 chu kỳ kinh mà không cần điều trị
Khi nào cần phẫu thuật?
+ Phẫu thuật thực hiện khi u to nhanh hay nghi ngờ ung thư hoặc khi u tồn tại lâu, u có triệu chứng chèn ép
+ Tùy đánh giá trước phẫu thuật mà các bác sĩ tư vấn và lựa chọn cách phẫu thuật phù hợp: nội soi hay mổ bụng hở, cắt khối u buồng trứng hay cắt phần phụ, cắt tử cung nếu kèm theo bệnh lí cần điều trị,..
Một số bài viết khác:
SỰ GIA TĂNG NGUY CƠ MỔ LẤY THAI Ở BỆNH NHÂN TIỂU ĐƯỜNG DO CƠN GÒ TỬ CUNG KÉM
CỬ ĐỘNG THAI VÀ NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT
BỆNH PHỤ KHOA – CÁC BỆNH LÝ VỀ ÂM HỘ
DỰ PHÒNG THIẾU MÁU TRONG THAI KỲ
Ý NGHĨA XÉT NGHIỆM MÁU KHI MANG THAI
LỢI ÍCH NUÔI CON BẰNG SỮA MẸ, CHO CON BÚ ĐÚNG CÁCH