COMBINED TEST

           Hội chứng Down được xác định bởi sự hiện diện 3 nhiễm sắc thể (NST) số 21 trong tế bào của thai nhi. Trong dân số không được sàng lọc thì có 1 trong 500 trẻ sinh ra mắc hội chứng Down. Hội chứng Down thường không di truyền, do đó trẻ có thể mắc hội chứng này mặc dù tiền sử gia đình không ghi nhận.

 

           Hội chứng Down là hội chứng phổ biến nhất gây ra khiếm khuyết khả năng học tập nặng nề và thường liên quan các vấn đề thể chất như khuyết tật tim hoặc khó khăn trong nghe, nhìn. Chúng ta không thể đánh giá mức độ khiếm khuyết trước khi trẻ được sinh ra. 9/10 trẻ mắc hội chứng Down sẽ sống và một nửa trong số họ có thể sống đến hơn 60 tuổi.

 

Combined test là gì?

           Combined test được thực hiện tối ưu nhất vào tuần thứ 11 của thai kỳ, tuy nhiên việc thực hiện từ tuổi thai 10 tuần đến 13 tuần 6 ngày cũng được chấp nhận. Một mẫu máu của bạn sẽ được lấy để xét nghiệm hai thành phần được xem như là chất chỉ điểm (marker) cho hội chứng Down, thực hiện cùng lúc với siêu âm thai.

 

ảnh internet

 

           Hai marker trong máu là:

           (i)           Human chorionic Gonadotropin (Beta hCG)

           (ii)           Pregnancy Associated Plasma Protein A​ (PAPP-A)

Và marker trên siêu âm là:

           (iii)           Độ mờ da gáy (Nuchal translucency- NT)

 

           Mức độ beta-hCG trung bình ở những thai kỳ bị mắc hội chứng Down cao gấp đôi so với những thai kỳ bình thường. Beta-hCG có thể được xét nghiệm ở dạng tự do hoặc toàn phần.

 

           Xét nghiệm beta-hCG tự do để tầm soát hội chứng Down có hiệu quả ở tuổi thai 9 tuần đến 13 tuần 6 ngày và hiệu quả tầm soát được cải thiện khi tuổi thai tăng lên trong khoảng thời gian này.

 

           Xét nghiệm beta-hCG toàn phần để tầm soát hội chứng Down có hiệu quả ở tuổi thai 11 tuần đến 13 tuần 6 ngày và hiệu suất tầm soát được cải thiện khi tuổi thai tăng lên trong khoảng thời gian này.

 

           PAPP-A là một glycoprotein trọng lượng phân tử cao, phức tạp. Mức độ trung bình của nó thấp hơn ở những thai kỳ bị mắc hội chứng Down ở thai nhi. Trái ngược với beta-hCG, hiệu suất PAPP-A như một dấu hiệu sàng lọc hội chứng Down giảm khi tuổi thai tăng từ 9 tuần đến 13 tuần.

 

           Độ mờ da gáy – NT đề cập đến khoảng giảm âm ở gáy của thai nhi. Độ dày của nó được đo bằng siêu âm từ 10 tuần 3 ngày đến 13 tuần 6 ngày. Trong thai kỳ có hội chứng Down, NT có xu hướng tăng.

 

ảnh internet

 

           Các giá trị của 3 marker này kết hợp với tuổi của sản phụ sẽ ước tính được nguy cơ mắc hội chứng Down của thai kỳ. Combined test phát hiện khoảng 85% hội chứng Down (tức là tỷ lệ phát hiện = độ nhạy = 85%) với tỷ lệ dương tính giả là 5%.

 

Thời điểm lấy mẫu máu và siêu âm 

           Xét nghiệm máu và siêu âm cho xét nghiệm kết hợp thường được thực hiện trong cùng một ngày trong khoảng từ 11 tuần đến 13 tuần 6 ngày. Tuy nhiên, một số quy trình lựa chọn lấy máu xét niệm trước khi tuổi thai 9 tuần để sẽ có sẵn kết quả báo cáo ngay lập tức khi siêu âm được thực hiện cách đó vài tuần.

 

           Không nên thực hiện xét nghiệm 3 tháng đầu nếu không có sẵn phương pháp sinh thiết để chẩn đoán xác định. Những bệnh nhân như vậy tốt hơn nên làm xét nghiệm huyết thanh tích hợp (serum integrated test) với chọc dò nước ối như xét nghiệm chẩn đoán tiếp theo.

 

ảnh internet

 

Lợi ích của combined test là gì?

           Có những lợi ích rõ ràng khi thực hiện sàng lọc hội chứng Down sớm trong thai kỳ. Đánh giá nguy cơ sớm và chẩn đoán các bất thường của thai nhi cho phép hai vợ chồng có thời gian tối đa để đưa ra quyết định; bên cạnh đó họ sẽ có sự riêng tư vì những người khác có thể chưa biết về việc mang thai và, nếu được lựa chọn, các phương pháp đình chỉ thai nghén trong giai đoạn sớm sẽ an toàn hơn. Những bất lợi tiềm ẩn là ít rõ ràng hơn, bao gồm việc xác định thai nhi mắc hội chứng Down có thể gây sẩy tự nhiên (khoảng 15% các trường hợp mang thai mắc hội chứng Down bị sẩy một cách tự nhiên trong khoảng thời gian từ 11 đến 16 tuần tuổi thai so với dưới 2% các trường hợp mang thai đơn bội) và sự hỗ trợ của người phụ nữ có thể hạn chế hơn trong giai đoạn đầu của thai kỳ.

 

“Nguy cơ” là gì?

           Nguy cơ là cơ hội mà một sự kiện xảy ra. Chẳng hạn nguy cơ của hội chứng Down là 1:100 nghĩa là trong 100 phụ nữ có kết quả xét nghiệm như vậy, chúng ta mong đợi rằng chỉ có 1 người có con mắc hội chứng Down, còn lại 99 người khác thì không. Điều này đồng nghĩa là có 1% cơ hội trẻ mắc hội chứng Down và 99% cơ hội thì không.

           Điều quan trọng cần lưu ý, các nguy cơ được báo cáo là ở giai đoạn thai đủ tháng (tức là khả năng trẻ sơ sinh mắc hội chứng Down).

 

Khi nào có kết quả xét nghiệm?

           Kết quả xét nghiệm sẽ có sau 2 ngày và được gửi đến bác sĩ khám tiền sản cho bạn, cho biết kết quả sàng lọc dương tính hoặc sàng lọc âm tính.

 

ảnh internet

Kết quả sàng lọc dương tính nghĩa là gì?

           Kết quả sàng lọc dương tính nghĩa là bạn đang trong nhóm có nguy cơ cao sinh con mắc hội chứng Down. Bạn sẽ được đề nghị làm tiếp xét nghiệm chẩn đoán (chọc ối hoặc sinh thiết gai nhau).

 

           Kết quả sàng lọc được gọi là dương tính khi nguy cơ của bạn đối với hội chứng Down dựa trên PAPP-A, beta hCG, NT và tuổi của bạn là 1:150 hoặc cao hơn. Khoảng 1 trong 40 sản phụ được sàng lọc sẽ thuộc nhóm nguy cơ cao. Tuy nhiên phần lớn sản phụ có kết quả sàng lọc dương tính không sinh con mắc hội chứng Down. Chẳng hạn, Trong 10 sản phụ có kết quả sàng lọc dương tính, chỉ có một người thật sự thai kỳ mắc hội chứng Down.

 

           Phụ nữ có kết quả sàng lọc dương tính được đề nghị phân tích nhiễm sắc thể của thai nhi (karyotype, microarray) bằng sinh thiết gai nhau nếu trước 14 tuần tuổi thai. Ngoài ra, họ có thể lựa chọn xét nghiệm sàng lọc thứ phát bằng xét nghiệm NIPT- dựa trên tìm DNA tự do (cfDNA) trong huyết tương của người mẹ . Mặc dù không mang tính chất chẩn đoán, nhưng độ nhạy và độ đặc hiệu cao của xét nghiệm NIPT sẽ làm nhiều phụ nữ an tâm nếu họ có kết quả cho thấy nguy cơ mắc hội chứng Down rất thấp, từ đó cho phép họ tránh được chi phí và rủi ro liên quan đến các xét nghiệm chẩn đoán xâm lấn. Đối với những phụ nữ có xét nghiệm NIPT dương tính, nguy cơ mắc hội chứng Down tăng lên nhưng vẫn cần được xác nhận bằng xét nghiệm chẩn đoán xâm lấn.

 

Kết quả sàng lọc âm tính nghĩa là gì?

           Nếu nguy cơ hội chứng Down là thấp hơn 1:150, thì kết quả xét nghiệm sẽ là sàng lọc âm tính và xét nghiệm chẩn đoán sẽ không được đề nghị.

Mặc dù kết quả sàng lọc âm có nghĩa là bạn không trong nhóm nguy cơ cao nhưng vẫn không loại trừ được khả năng bạn có thể sinh con mắc hội chứng Down.

 

Combined test có thể phát hiện 100% thai kỳ có hội chứng Down hay không?

           Không. Khoảng 8-9 trên 10 trường hợp mắc hội chứng Down được phát hiện (có kết quả sàng lọc dương tính). Do đó, 1 đến 2 trong 10 thai kỳ mắc hội chứng Down sẽ có kết quả sàng lọc âm tính và bị bỏ sót bởi combined test.

 

ảnh internet

 

Tại sao sản phụ với kết quả sàng lọc âm tính vẫn có con mắc hội chứng Down?

           Sản phụ có con mắc hội chứng Down là không thường gặp và càng ít gặp hơn ở sản phụ có kết quả sàng lọc âm tính, nhưng điều này thỉnh thoảng có thể xảy ra. Bởi vì xét nghiệm sàn lọc này không thể phân biệt hoàn toàn những thai kỳ có mắc hay không mắc hội chứng Down. Tuy nhiên nguy cơ ước tính thấp cũng không thể loại trừ được khả năng trẻ mắc hội chứng Down.

 

Tại sao đưa tuổi của mẹ vào để tính toán nguy cơ?

           Bất kỳ phụ nữ nào cũng có thể sinh con mắc hội chứng Down, nhưng khả năng này tăng lên ở những người lớn tuổi hơn. Do đó chúng tôi sử dụng tuổi như một yếu tố để ước tính nguy cơ mắc hội chứng Down khi mang thai. Điều này có nghĩa, sản phụ càng lớn tuổi càng có nhiều khả năng rơi vào nhóm có nguy cơ cao và cần làm xét nghiệm cẩn đoán.

 

Nhóm tuổi mẹ (Năm)	Khả năng kết quả sàng lọc dương tính	Tỷ lệ thai kỳ mắc hội chứng Down được phát hiện (%)
< 25 25-39 30-34 35-39 40-44 ≥ 45	1:120 1:100 1:50 1:20 1:7 1:4	71 72 78 86 93 95
Tất cả	1:40	84

 

 

Các bất thường khác có được phát hiện cùng hay không?

           Có. Những tính toán sử dụng trong combined test cũng có thể xác định thai kỳ có nguy cơ cao với hội chứng Edward (3 NST số 18).

 

           Hội chứng Edward là một hội chứng hiếm gặp (tỷ lệ khoảng 1 trong 7000 ca sinh) và thường có những bất thường nghiệm trọng gây tử vong.Nếu nguy cơ của bnaj là 1:100 hoặc hơn, bạn sẽ được đề nghị siêu âm kahsc và chọc ối để chẩn đoán.

 

           Combined test phát hiện 6 trong 10 trường hợp mang thai mắc hội chứng Edward.

 

Nguồn tham khảo:

           – Uptodate

https://www.uptodate.com/contents/first-trimester-combined-test-and-integrated-tests-for-screening-for-down-syndrome-and-trisomy-18?search=combined%20test&sectionRank=1&usage_type=default&anchor=H2&source=machineLearning&selectedTitle=1~150&display_rank=1#H13

 

           – The combined test- Questions and answers for women considering the test

The Wolfson Institute of Preventive Medicine Barts and The London School of Medicine and Dentistry

 

 

XEM THÊM

THỂ KHẢM VÀ NTPI (Xét nghiệm sàng lọc không xâm lấn)(Mở trong cửa số mới)

NONSTRESS TEST(Mở trong cửa số mới)

Bệnh Giang mai khi mang thai(Mở trong cửa số mới)